Rouwverwerking

Wat te doen bij rouwverwerking? Hoe verwerk je het verlies van een dierbare als dat je hele leven op zijn kop gooit. Ieder rouwt op zijn eigen manier en heeft zijn eigen proces. Ondanks dat bieden we je een overzicht met 14 liefdevolle adviezen in de hoop dat ze ook jou helpen in je eigen rouwproces.

 

1. Weet dat rouwverwerking niet gebeurt in een stijgende lijn

 

Al zouden we het graag willen, gemis en verdriet is niet iets wat kan worden opgelost. Hoewel het vaak anders wordt weergegeven, bestaat er dus geen eenvoudige methode die je kunt volgen om alles beter te maken. Dat maakt dat het omgaan met verlies een proces kan zijn van vallen en opstaan. Net als je denkt dat het beter gaat kun je, zelfs jaren later, plotseling overvallen worden door verdriet.

Rouwverwerking gebeurt niet in een stijgende lijn naar boven. Weet dat het daarom normaal is als je een mindere periode hebt. Het kan helpen om te beseffen dat rouw levenslang in cycli zal gaan. Goede momenten afgewisseld met minder goede momenten, waarin de goede momenten met de tijd de bovenhand zullen voeren.

 

 

2. Geef jezelf de tijd om het verdriet te verwerken

 

Juist omdat rouw een levenslang proces is, is het belangrijk om jezelf de tijd te gunnen voor het omgaan met verlies. Neem de tijd en ontdek wat jij nodig hebt. Met name als het verlies recent is. Pas als je het gevoel hebt dat je het alleen niet meer kunt dragen of wanneer je het gevoel hebt er niet meer uit te komen, is het nodig om hulp te zoeken.

 

3. Durf kwetsbaar te zijn en je omgeving om hulp te vragen

 

Rouw verwerken hoef je niet allemaal alleen te doen. Juist nu zijn er mensen die je graag willen helpen. Net zoals jij dat voor hen zou doen. De realiteit laat helaas vaak zien dat vrienden, familie en collega’s niet weten wat ze zouden moeten doen. Ook zij proberen met rouw om te gaan. Misschien hoor je daarom wel clichés of adviezen die je niet wilt horen, en voel je je niet begrepen. Laat dat je niet uit de weg slaan. Durf aan te geven waar jij op het moment behoefte aan hebt. Deel je gevoel, praat met je omgeving. Ook als de berichtjes na een aantal weken niet meer komen, juist dan!

Blijft dit gezien jouw unieke situatie lastig en wil je graag steun bij het verdriet verwerken? Bezoek dan jouw huisarts en deel je gevoel met hem of haar.

 

4. Ontdek of rouwtherapie kan helpen in jouw  rouwverwerking

 

Heb je het gevoel dat het allemaal te veel is om alleen te dragen? Of heb je behoefte aan iemand die echt naar je luistert, en in jouw proces naast je meeloopt? Ontdek dan of rouwtherapie je zou kunnen helpen. Je bent niet zwak, maar juist sterk als je om hulp vraagt. Misschien vraag je je af waar je moet beginnen, welke professionele hulp bij rouwverwerking er allemaal beschikbaar is. Om je hierbij te helpen schreven we eerder een artikel over rouwtherapie.

Lees het artikel over rouwtherapie hier.

 

5. Weet dat veel organisaties gratis steun bieden

 

Na het verlies van een liefste hebben veel mensen behoefte aan hulp bij het omgaan met rouw. Maar welke steun bij rouw is beschikbaar als je het voelt nodig te hebben? Eerder gaven we een overzicht met hulpmiddelen of organisaties die gratis steun bieden. Iemand die bij je thuiskomt, contact met ervaringsdeskundigen, schrijfprogramma’s. Veel verschillende mogelijkheden zodat je er niet alleen voor staat!

Lees het artikel over hulp bij rouwverwerking hier.

 

6. Geef emoties de ruimte om je verdriet te verwerken

 

Bij het verwerken van verdriet hebben we vaak de neiging om niet stil te willen staan bij de pijn. Zoeken we veel afleiding zodat we het verdriet en gemis van onze liefste minder voelen. Maar de waarheid is: onderzoek toont aan dat het vermijden van moeilijke gevoelens de rouwverwerking op de lange termijn alleen maar zwaarder maakt.

Wees niet bang om een moment te nemen om te voelen wat je ervaart. Boosheid, verdriet, opluchting, spijt, schuld, alles is normaal. Durf emoties te uiten en stop ze niet weg. Roep ze, als je daar de ruimte voor voelt, juist zelf eens op. Misschien door het luisteren van muziek, of het bekijken van jullie foto’s samen. Onthoud: voelen is helen.

Hoe kun je emoties uiten?

Er zijn verschillende manieren om je emoties te uiten. We hebben er drie voor je opgesomd:

Huilen

De meest voor de hand liggende manier is om te huilen. Niet alleen voel je je daarna opgelucht, ook wetenschappelijk onderzoek laat zien dat huilen goed voor je is. Harvard heeft namelijk onderzocht dat onder andere vanwege de ‘endorfine’ die vrijkomt tijdens een huilbui, huilen een positieve impact heeft op je hart, je  immuunsysteem, en je mentale gezondheid.

Schrijven

Veel mensen besluiten bij  het verwerken van rouw om te schrijven. Een schrijfmethode die je specifiek helpt om bij je gevoel te komen is journaling. De methode wordt ook wel expressief schrijven genoemd omdat het als doel heeft om je emoties te uiten. Lees hier meer over deze schrijftechniek.

Sporten

Dat sporten gezond is dat wist je waarschijnlijk al. Toch kan het ook belangrijk bij het omgaan met verlies. Niet alleen omdat je lichaam gezonde stofjes aanmaakt. Maar het kan ook helpen bij het uiten van gevoelens van frustratie en boosheid, gevoelens die bij het verwerken van verdriet vaak voorkomen. Sporten, bijvoorbeeld door het volgen van een bokszak training, kan in dat geval misschien helpen in het op een gezonde manier uiten van deze emoties.

Wat moet je niet doen bij verliesverwerking? 

Wat je niet moet doen bij verliesverwerking is overmatig alcohol en drugs gebruiken. Hoewel je hier de pijn mee onderdrukt en je gedachten remt, helpt het je niet met de rouwverwerking. Het stelt het uiteindelijke gemis en verdriet alleen maar uit.

Moeite met het voelen of uiten van emoties?

De schrijfprogramma van Liefste hebben anderen hiermee kunnen helpen. Aan de hand van een wetenschappelijk bewezen schrijfmethode duik je dieper in verschillende aspecten van rouwverwerking. Door op een speciale manier te schrijven kom je dichter bij je emoties. Daarnaast ontstaat er niet alleen meer kalmte en helderheid in je hoofd, maar ontwikkel je ook nieuwe perspectieven en inzichten.

Naast het schrijfprogramma van Liefste kunnen anderen dingen je hierbij ook helpen. Bijvoorbeeld een afspraak maken bij een haptonoom, of het beoefenen van Mindfulness en Yoga.

 

7. Zorg goed voor jezelf in het omgaan met verlies

 

Wanneer je moet omgaan met rouw  is het normaal als dingen even niet zo gaan als voorheen. Als je sneller moe bent, of je jezelf niet kunt concentreren. Juist omdat rouwverwerking veel impact heeft op je lichaam en geest moet je goed voor jezelf zorgen. Wees lief voor jezelf. Luister naar wat jij in jouw geval nodig hebt. Laat anderen je niet onder druk zetten. Jij bepaalt zelf wat goed zorgen voor jou betekent.

Enkele algemene manieren om goed voor jezelf te zorgen zijn:

• Voldoende gezond eten en drinken
• Een warme douche of bad nemen
• Sporten
• Wandelen in de natuur
• Niet te streng zijn voor jezelf
• Voldoende slapen
• Contact houden met je dierbaren
• Nee durven zeggen
• Meer rust nemen dan normaal

 

8. Laat je niet opjagen door je omgeving

 

Hoe ga je om met een rouwproces? Vrienden, familie, werk: iedereen heeft zijn eigen ideeën over wat goed voor je zou zijn. Feit blijft dat jij de enige bent die weet wat je nodig hebt in het omgaan met verlies. Laat je daarom niet pushen om snel weer dingen te gaan doen als je voelt dat je daar niet aan toe bent.

Je bent niet sterker als je direct verder leeft alsof er niets veranderd is. Als je voelt dat je een stap terug wilt zetten, doe dat dan. Blijf bij jezelf en doe wat je hart je ingeeft. Doe de dingen die goed voelen voor jou: ook als dit betekent dat je vaker ‘nee’ moet zeggen tegen anderen. Jouw rouwproces heeft zijn eigen ritme. Op den duur de ‘draad weer oppakken’ komt vanzelf, wanneer jij dat wilt!

 

9. Kennis is macht, ook bij rouwverwerking

 

Hoe meer je weet over rouw, hoe meer je erachter zult komen dat jouw rouwproces normaal is. Je kunt boeken lezen, luisteren naar podcasts, of op andere wijze kennis opdoen. Kennis kan op een positieve manier bijdragen in het omgaan met verlies. Bijvoorbeeld omdat je meer inzicht krijgt in je rouwproces, en daarmee wellicht meer begrip voor jezelf.

 

10. Vier speciale momenten en houd tradities in ere

 

Speciale momenten zoals verjaardagen en feestdagen kunnen na het verlies van je liefste een zware last zijn. Je wilt je misschien terugtrekken en er niet bij stilstaan omdat het confronterend is. Te herinneren hoe het vroeger was, toen je liefste erbij was. Weet dat je niet alleen bent. Ook voor andere die van je liefste houden zijn dit moeilijke momenten. Nodig ze daarom uit, doe iets samen, herinner!

 

11. Vergelijk je eigen rouwverwerking niet met anderen

 

Het is mens eigen om zich te vergelijken met anderen. Door social media hebben we alleen nog maar meer vergelijkingsmateriaal gekregen. Die collega die zo snel weer aan het werk is gegaan, het familielid die geen moeite heeft haar leven op te pakken. Laat je niet gek maken.

Zoals eerder geldt ook hier het mantra: ieder heeft zijn eigen rouwproces. Het een is niet beter dan de ander. Jouw manier hoeft niet op die van een ander te lijken. Je liefste verliezen is al zwaar genoeg, creëer niet meer negatieve energie door jezelf met anderen te vergelijken. Rouwverwerking is diepzinnig, en diepzinnige dingen lenen zich niet voor oppervlakkige vergelijkingen.

 

12. Vind de balans tussen afleiding en alleen zijn

 

Het verdriet werken na het verlies van je liefste. Het kan ervoor zorgen dat je niets wilt doen. Dat je in je bed wilt blijven liggen, binnen wilt blijven. Aan de andere kant kan het juist ook zijn dat je alles wilt doen om maar niet alleen te zijn. De leegte te vullen zodat je de pijn minder voelt.

Dwing jezelf de balans te vinden. Dat je, zij het met tegenzin, toch die kleine wandeling maakt. Maar ook dat je in de chaos en drukte, bewust momenten neemt om je gevoelens er te laten zijn. Juist het vinden van die balans is belangrijk bij het omgaan met verlies.

 

13. Volg het schrijfprogramma van Liefste

Met het Liefste Schrijfprogramma ontvang je 30 dagen een liefdevolle schrijfoefening in je inbox die je zullen helpen in het verwerken van rouw.

• 🕊️ Rust en helderheid
  Schrijven helpt je gedachten en emoties te ordenen, zodat er meer ruimte ontstaat in je hoofd en hart.
• ⏳ Praktisch en eenvoudig
  Slechts 10 minuten per dag, met liefdevolle oefeningen die iedereen kan volgen.
• ❤️ Op eigen tempo
  Geen druk of deadlines. Volg de 30 schrijfmomenten wanneer het voor jou goed voelt.
• ✨ Nieuwe inzichten en perspectieven
  Door te schrijven ontdek je wat er écht in je speelt en krijg je helderheid in

14. Leer over rouwverwerking van voorgangers

 

Misschien voelt het anders, maar je bent niet de eerste die geconfronteerd wordt met tragisch verlies van een liefste. Miljoenen mensen zijn je voorgegaan. Hoewel het vergelijken van je rouwproces geen goed idee is, kan het vinden van ‘rouw rolmodellen’ wel behulpzaam zijn. Niet alleen kan het hoop en herkenning bieden, je kunt er ook veel wijsheden uithalen voor je eigen rouwproces.

Lees boeken, luister naar podcasts, of ga in gesprek met die kennis of familielid die ook zijn liefste is verloren. Ook zijn er talloze manieren om met lotgenoten in contact te komen. Bijvoorbeeld door deel te nemen in een praatgroep, of door individueel contact te hebben met ervaringsdeskundigen. Wil je meer weten de mogelijkheden die er zijn? Lees dan dit artikel wat wij eerder schreven.

 

Hoe weet je dat je iets hebt verwerkt?

 

Rouwverwerking heeft geen eindpunt. Er is namelijk geen punt in het leven waarop verdriet volledig is verwerkt. Het zal altijd een onderdeel van je zijn dat je meedraagt, en waar je mee leert leven. De scherpe randjes zullen verdwijnen, en je zult in staat zijn om weer verder te leven. Maar dit wil niet zeggen dat je het voor altijd van je af kunt zetten. Het is normaal dat als je op bepaalde momenten in je leven ineens weer geraakt wordt door je verdriet. Rouwexpert Manu Keirse zei ooit: “ Verdriet is als een schaduw, het gaat met je mee door je leven en je kunt het nooit achterlaten.”

Men zegt daarom vaak dat je rouw niet verwerkt maar overleefd. Dat je het verweeft in je verdere leven, verweeft met wie je bent of bent geworden.

We sluiten graag af waar we mee zijn begonnen. Namelijk dat rouwverwerking niet gebeurd in een stijgende lijn naar boven. Het zal gaan met vallen en opstaan. Zelfs al ben je jaren verder, dan kan het nog steeds zijn dat iets je plotseling raakt. Het is normaal, het is oké. Je kunt het aan omdat je sterk bent. En onthoud: je bent niet alleen, er is altijd hulp beschikbaar om je te helpen bij het omgaan met verlies.